بیماری ویروسی کرونا که نزدیک به یکسال است تمام جهان را درگیر مشکلات سلامتی و بهداشتی کرده است این روزها به اوج شیوع خود رسیده است و موجی از ترس و اندوه را در میان میلیاردها انسان انداخته است. اما در میان تمام اخبار بد و اسفناک درباره افزایش ابتلا و مرگ و میر خبر تولید واکسن کرونا یا همان واکسن کووید ۱۹ که با آزمایشات متعدد همراه بوده است موج جدید امیدواری را ایجاد کرد. دانشمندان معتقدند استفاده از این واکسن و نیز اقدامات پیشگیرانه ابزاری اساسی برای کمک به کنترل همه گیری ویروس کرونا است. متخصصان در سراسر جهان سخت تلاش می کنند تا تولید و ساخت یک واکسن ایمن و موثر را تسریع کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا ۱۰ نکته مهم درباره واکسن کرونا را بدانید.
نکته مهم درباره واکسن کرونا
۱. تولید واکسن کرونا در جهان
از مدتها پیش غولهای صنعت دارو در جهان کشورهایی از جمله آمریکا، روسیه، آلمان، چین و ایران آزمایش هایی برای تولید واکسن کرونا آغاز کردند و محققان در تلاش هستند تا هرچه زودتر این محصول را تولید و روانه بازار کنند.
واکس کرونا فایزر – بیو ان تک
تحلیل‌های اولیه نشان می‌دهد که اولین واکسن کووید ۱۹ ساخت شرکت آمریکایی فایزر با همکاری شرکت بیون تک آلمان می‌تواند بیش از ۹۰ درصد افراد را از ابتلا به کرونا مصون کند. به نقل از شبکه خبری انگلیس ؛ شاهین مدیر اجرایی شرکت “بیو ان تک” – شریک تجاری فایزر- گفته است که این شرکت ها قصد توزیع ۳۰۰ میلیون واحد (دوز) از این واکسن را تا ماه آوریل ۲۰۲۱ (اوایل سال ۱۴۰۰) دارند.
واکسن کرونا مدرنا
چند روز پس از اعلام موفقیت آمیز تست های واکسن فایزر شرکت آمریکایی «مدرنا» اعلام کرد، واکسنی ساخته که موفقیت قابل توجهی در مبارزه با ویروس کرونا از خود نشان داده است. بنابر اعلام این شرکت که مقر آن در ماساچوست آمریکا قرار دارد، واکسن ساخته شده 94.5 درصد در مبارزه با ویروس کرونا موفق بوده است. تال زاکس مدیر ارشد درمان در مدرنا در این باره می‌گوید: این یکی از مهمترین لحظات زندگی و شغل من است. مدرنا در ماه جاری به اطلاعات بیشتری درباره ایمنی واکسن دست می‌یابد و تصمیم دارد از سازمان غذا و دارو آمریکا اجازه استفاده اضطراری از آن را دریافت کند.
مطلب مرتبط: ۱۲ نکته درباره اختلال عاطفی فصلی در دوران کرونا
۲. تولید واکس کرونا در ایران
کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو اخیرا از قرار گرفتن هشت واکسن ایرانی در فهرست نامزدهای واکسن کووید۱۹ سازمان جهانی بهداشت خبر داد. سخنگوی سازمان غذا و دارو همچنین از آغاز آزمایش انسانی (مطالعه بالینی) حداقل ۲ واکسن ایرانی کرونا خبر داد و گفت: گام های بلند فناوران ایرانی در دستیابی به واکسن کووید۱۹ ادامه دارد.
رییس کمیته علمی ستاد مقابله با ویروس کرونا ادامه داد: احتمالا اوایل اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ واکسن های ایرانی ضدکرونا وارد فاز انسانی می شود. وی یادآور شد: هم اکنون فاز حیوانی تولید این واکسن ها درحال اتمام است و می توان گفت فاز حیوانی یکی از چهار واکسن مقابله با ویروس کرونا ایرانی اواخر آذرماه سال جاری به اتمام می رسد و مابقی در اسفند یا اردیبهشت سال آینده انجام خواهد شد.
همچنین ۳ پلتفرم تولید واکسن کرونا در ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ثبت جهانی شده است. جلیلی، مسئول تیم‌های تحقیقاتی واکسن ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در این باره گفته است که تیم رصد ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) برای تولید واکسن کرونا تشکیل شد و پلتفرم‌هایی که شانس موفقیت بیشتری داشتند، مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمایش‌های مربوط به ۵ پلتفرم و مراحل آزمایشگاهی آن از اواخر فروردین ماه آغاز شد. یکی از پلتفرم‌های مطالعه شده در مرحله پیش بالینی با موفقیت‌های خوبی روبرو شده است و دیگر پلتفرم‌ها نیز در این مرحله دارای نتایج بسیار خوبی بودند. برای تولید انبوه چنین واکسنی باید زیرساخت‌های آن در کارخانجات ستاد اجرایی فرمان امام (ره) پیش‌بینی می‌شد که همین مورد باعث شد که ۳ کارخانه در لیست سازمان جهانی بهداشت قرار گیرد.
مطلب مرتبط: جدیدترین تحقیقات مربوط به کووید ۱۹: کودکان عامل کلیدی انتقال کرونا هستند
۳. عوارض واکسن کرونا
یه احتمال زیاد برای ایجاد ایمنی توسط این واکسن باید ٢ واحد از آن با فاصله چند هفته ای تزریق شود. داده‌های اولیه به دست آمده از آزمایشات بالینی نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان این واکسن باید خود را برای عوارض جانبی آن آماده کنند.
فایزر
به گفته مقامات شرکت فایزر عوارض جانبی واکسن کووید ۱۹ شباهت زیادی به عوارض جانبی واکسن آنفلوآنزا دارد اما شدت آنها بیشتر است. این عوارض شامل درد در بازوها، دردهای عضلانی و تب بوده و تا چند روز باقی می‌مانند.
با وجود این که عوارض جانبی واکسن شدید نیست، اما می‌تواند به طور موقت زندگی فرد را مختل کند و مانع انجام فعالیت‌های عادی روزمره شود. همچنین با توجه به این که لازم است واکسن در دو مرحله به فرد تزریق شود، دریافت کنندگان این واکسن، به ناچار عوارض جانبی آن را دو مرتبه تجربه میکنند. به گفته شرکت فایزر برقراری ارتباط موثر با مصرف‌کنندگان و اطلاع رسانی درباره لزوم تزریق دو واحد از واکسن و نیاز به سپری شدن یک ماه از تزریق آن برای ایجاد مصونیت در برابر ویروس، امری ضروری است.
مدرنا
در همین زمینه مدیر ارشد درمان شرکت مدرنا گفته است در آزمایش بالینی واکسن بالقوه مدرنا ۱۵ هزار نفر داروی پلاسیبو را دریافت کردند. طی چند ماه بعدی ۹۰ درصد این افرد به کووید ۱۹ مبتلا شدند و بیماری ۱۱ نفر نیز شدید بود. ۱۵ هزار شرکت کننده دیگر واکسن مدرنا را دریافت کردند و فقط ۵ نفر از آنان به کووید ۱۹ مبتلا شدند که البته بیماری هیچکدام شدید نبود. این شرکت داروسازی آمریکایی اعلام کرد واکسن بالقوه مذکور هیچ عوارض جانبی شدیدی نداشته است. همچنین درصد اندکی از دریافت کنندگان علائمی مانند بدن درد و سردرد را گزارش کرده‌اند.
مطلب مرتبط: دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی درباره بهداشت دهان و دندان در دوران کرونا
۴. شرایط نگهداری واکسن
بحث مربوط به تولید واکسن کرونا یک جنبه مهم دیگر هم دارد و آن شیوه نگهداری این دارو است که درابتدا گفته شد نیاز به شرایط خاص و ویژه مثلا دمای بسیار پایین برای نگهداری دارد. اخیرا نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که واکسن کرونای ساخت شرکت داروسازی «فایزر» و شرکت آلمانی «بایونتک» ممکن است نیازی به نگهداری در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نداشته باشد و در دمای معمول یخچال ثابت بماند.به نقل از پایگاه اینترنتی نیوساینتیست، این احتمال بر اساس نتایج مطالعه دو گروه از محققانی است که آنها هم برای تولید واکسن های خود از همان فناوری mRNA استفاده کرده اند.
این محققان متوجه شدند که واکسن های تولیدی آنها برای مدت دست کم سه ماه می توانند در دمای یخچال ثابت بمانند. این مطالعات نشان می دهند که واکسن های mRNA ممکن است در دماهای بالاتری از آنچه تصور می شود، ثابت بمانند. در این صورت ممکن است نیازی به نگهداری واکسن کرونای شرکت فایزر و سایر واکسن های کرونای مشابه در دمای منفی ۷۰ درجه نباشد که این مسئله توزیع این واکسن را در سراسر جهان بسیار راحت تر می کند.
۵. اطمینان از اثربخشی واکسن
سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می آید این است که واقعااینواکسن ها چقدر اثربخش هستند و درست کار میکنند. در حالی که نتایج اولیه شواهد قانع کننده‌ای درباره موثر بودن واکسن ارائه می‌دهند، اما آنها با اطمینان به ما نمی‌گویند که چقدر موثر است. آزمایش‌های بالینی به سادگی برای انجام این کار طراحی نشده اند. آنها فقط می‌توانند به دانشمندان اجازه دهند که بر اساس آماری که به عنوان اثربخشی شناخته میشود، تخمین بزنند. اثر بخشی یک واکسن تنها پس از واکسینه شدن میلیون‌ها نفر تعیین میشود. اما با این وجود کارشناسان می‌گویند که اطلاعات اولیه نشان می‌دهد که اثربخشی این واکسن باید بسیار زیاد باشد.
۶. مقدار تولید واکسن
دانیل فلوریر، نایب رئیس کمیته فنی واکسن‌ها در سازمان بهداشت عالی فرانسه، گفته است که واکسن‌های RNA از نظر توانایی تولید آسان و در مقادیر بسیار زیاد امکان تولید دارند. طبق انتظارات، دو شرکت فایزر و مدرنا قصد دارند تقریباً ۵۰ میلیون دوز واکسن را تا پایان سال ۲۰۲۰ در سراسر جهان توزیع کنند. با توجه به اینکه هر فرد برای ایمنی مقابل کرونا به دو واحد دوز از واکسن نیاز دارد، فایزر در حال حاضر روی تولید دوز‌های کافی برای حدود ۲۵ میلیون نفر کار می‌کند. در مورد سال آینده نیز، این شرکت آمریکایی می‌گوید که می‌تواند حدود ۱.۳ میلیارد دوز تولید کند.
۷. زمان دسترسی به واکسن
این دو شرکت تولید کننده واکسن تلاش خواهند کرد تا در هفته سوم نوامبر از سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز رسمی بگیرند. شرکت فایزر در وب سایت رسمی خود اعلام کرده است که به منظور دریافت مجوز استفاده اضطراری، داده‌های ایمنی را برای دو ماه پس از تزریق دوز نهایی جمع آوری می‌کند.
۸. اولین افرادی که واکسینه می شوند
طبق گفته‌های فایزر، این شرکت می‌تواند تا پایان سال ۳۰ تا ۴۰ میلیون دوز از این واکسن را تولید کند، که این مقدار برای ۱۵ تا ۲۰ میلیون نفر کافی است. به طور دقیق تصمیم گیری نشده است که چه کسانی واجد شرایط دریافت واکسن هستند، اما گروه‌هایی که بیشتر در معرض خطر عفونت یا خطر ابتلا به ویروس هستند در اولویت خواهند بود. این گروه‌ها می‌تواند شامل کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، افراد مسن و افرادی که دارای عوامل خطر مانند چاقی یا دیابت هستند، باشد.
۹. تولید انبوه واکسن پایان دوران ماسک نیست
خیلی از افرادی که در فصل گرما و سرما ماسک بر صورت خود داشته اند از این وضعیت واقعا به ستوه آمده اند و فکر میکنند با تولید انبوه واکسن دیگر دورانماسک زدن تمام میشود. اما ویروس شناس برجسته اسپانیایی در این باره گفته است که کنترل کرونا چند سال زمان می برد و مردم جهان باید تا دو سال دیگر ماسک بزنند. «دکتر مارگاریتا دل وال» اعلام کرد، مردم نسبت به زدن ماسک و رعایت فاصله گذاری اجتماعی سست شده اند . وی هشدار داد: کنترل کرونا ویروس با واکسن، روش های درمانی و پیشگیری چند سال طول خواهد کشید تا به مرحله پایدار برسد و تا آن موقع مردم جهان باید زدن ماسک را بخشی از زندگی عادی و روزمره خود بدانند.
۱۰. کمک بیل گیتس به کشورهای فقیر برای دسترسی به واکسن کرونا
بنیاد بیل و ملیندا گیتس بیش از صد میلیون دوز از واکسن ویروس کرونا را با اهدای ۱۵۰ میلیون دلار مورد حمایت قرار خواهند داد تا با قیمتی کمتر از ۳ دلار در اختیار کشورهای فقیر قرار گیرد. موسسه تولید واکسن سرم هند مدلی تجاری دارد که با سایر کمپانی‌های تولید دارویی مقابله کرده و نه تنها هزینه‌های دارویی را پایین نگه می‌دارد، بلکه تولید را در طیف وسیعی صورت می‌دهد. GAVI نیز که گروهی جهت توسعه جهانی واکسن‌ها و دسترسی عموم مردم به آنها فعالیت می‌کند و خودش مورد حمایت بنیاد گیتس است، از نظر مالی به موسسه سرم کمک خواهد کرد.
این کمپانی هندی همین حالا برای تولید عمده واکسن طراحی شده توسط دانشگاه آکسفورد اعلام آمادگی کرده و صدها میلیون دوز از آن را در دست آزمایش دارد، هرچند هنوز نتیجه بخش بودن درصد بالای آن تایید نشده است. تولید عمده و دریافت مجوزهای لازم برای عرضه واکسن کووید-19 زمان‌بر خواهد بود و مراحل عملیاتی بعد از نهایی شدن آزمایش‌های پایانی دانشگاه آکسفورد به شکل جدی دنبال خواهند شد.
موسسه سرم مدعی است می‌تواند با همکاری شرکت AstraZeneca یک میلیارد دوز از واکسن را برای کشورهای متوسط و فقیر توسعه دهد و سیصد میلیون دوز از آن را هم در اختیار GAVI قرار دهد. بدون شک حمایت جدید بنیاد گیتس به سرعت بخشیدن این روند کمک شایانی خواهد کرد.