شرایط بد آب و هوایی، آلودگی هوا، استرس و بسیاری موضوعات دیگر می توانند عامل تنگی نفس برای شما باشند. در این نوشتار با بازده همراه باشید تا ۱۷ درمان خانگی تنگی نفس یا نفس تنگی که بسیار موثر هستند را به شما معرفی کنیم.
درمان خانگی تنگی نفس
اگر نزد پزشک بروید و از این‌که همیشه به سرعت دچار تنگی نفس می‌شوید، شکایت کنید – وی احتمالا این مسئله را به مشکل قلبی یا ریوی ربط خواهد داد، و البته درست هم می‌گوید. دلایل تنگی نفس ممکن است به سادگی و پیش پا افتادگیِ گرفتگی مجاری ریه با مخاط یا اضافه وزن باشد، و ممکن است دلایلی جدی و خطرناک مانند بیماری قلبی یا بیماری مزمن انسدادی ریه داشته باشد.
البته در دنیای پزشکی نام‌ها و درمان‌های علمی مختلف وجود دارند – و اگر می‌خواهید دلیل اصلی تنگی نفس تان را بفهمید، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
به هر حال، می‌توانید برخی از درمان‌های خانگی مطمئن و آزمایش شده را امتحان کنید تا بتوانید حفره‌های سینوسی‌تان را باز کنید و حتی شاید از گرفتگی‌های مجاری تنفسی‌تان نیز خلاص شوید. در ادامه به ۵ درمان خانگی تنگی نفس یا نفس تنگی اشاره می‌کنیم که از طریق آن‌ها می‌توانید بدترین علائم تنفسی را تسکین دهید.
۱. تمرین تنفسی دیافراگمی
تنفس دیافراگمی یا تنفس شکمی روشی است که در آن باید قفسه‌ی سینه را ثابت نگه دارید – هوا را به داخل ببرید و آن را به کمک عضلات شکم، با فشار خارج کنید – و این‌گونه، دیافراگم‌تان را تقویت کنید تا تنفس‌تان بهبود یابد.
برای انجام این تمرین، باید مراحل زیر را انجام دهید:
درمان خانگی برای نفس تنگی
۱. بر روی سطحی صاف مثل تشک، به پشت بخوابید؛
سرتان کمی بالا باشد و زانوهایتان را نیز کمی خم کنید.
یک دست را صاف روی سینه بگذارید و دست دیگر را روش شکم و زیر دنده‌ها قرار دهید – این کار باعث می‌شود بتوانید حرکات دیافراگم‌تان را به خوبی احساس کنید.
درمان خانگی برای نفس تنگی
۲. به آرامی از طریق بینی نفس بکشید
با تمرکز و هوشیاری کامل سعی کنید سینه‌تان را بی‌حرکت نگه دارید .
با حرکت شکم، هوا را داخل ریه‌های‌تان کنید.
درمان خانگی برای نفس تنگی
۳. سپس هوا را کاملا طبیعی از ریه خارج کنید
(در این مرحله می‌توانید از روش جمع کردن لب‌ها نیز استفاده کنید که در بخش‌های بعد توضیح داده خواهد شد)؛
تا حد امکان، سینه‌تان را بی‌حرکت نگه دارید.
مطلب مرتبط : ۷ مهمترین علائم سرطان ریه که اصلا نباید نادیده گرفت
درمان خانگی برای نفس تنگی۲. درمان خانگی تنگی نفس با استفاده از روش جمع کردن لب‌ها
روش جمع کردن لب‌ها از دیگر راه‌هایی است که می‌تواند با بهبود فرایند دم و بازدم، و از طریق خارج کردن حباب‌های هوا در ریه باعث تسکین تنگی نفس شود. برای انجام این روش، صاف و راحت روی صندلی بنشینید و ماهیچه‌های گردن و شانه‌تان را آزاد کنید. دهان‌تان را کاملا ببندید، و با دو شماره به آرامی هوا را از طریق بینی وارد ریه کنید – با دو شماره نفس بکشید، یک، دو. سپس لب‌های‌تان را طبق شکل جمع کنید (مانند وقتی که می‌خواهید سوت بکشید)، و با چهار شماره به آرامی هوا را از طریق دهان خارج کنید – با چهار شماره عمل بازدم را انجام دهید، یک، دو، سه، چهار.
مطلب مرتبط : ۶ نشانه ریه کثیف و ۶ روش تصفیه ریه
۳. درمان خانگی تنگی نفس با بخور دادن
این درمان خانگی تنگی نفس بسیار عالی است. اگر تنگی نفس‌تان به دلیل سرماخوردگی، گرفتگی بینی، یا حتی انسداد مزمن ریوی باشد، بخور دادن برای‌تان بسیار موثر خواهد بود. استنشاق بخار باعث رقیق شدن مخاط مي‌شود و می‌توانید با فین کردن یا عطسه به راحتی آن‌ها را از مجاری تنفسی خارج کنید. دستگاه‌های مخصوص بخور را می‌توانید از داروخانه‌های تهیه کنید – استفاده از این دستگاه برای بخور دادن بسیار بی‌خطر است زیرا با استفاده از آن نیاز به تماس مستقیم با آب جوش وجود ندارد.
اگر از این دستگاه‌ها در اختیار ندارید، می‌توانید به آسانی مقداری آب جوش در کاسه‌ای گود بریزید، و مقداری روغن نعنا یا اوکالیپتوس به آن اضافه کنید. صورت‌تان را روی کاسه قرار دهید؛ حوله‌ای روی سرتان بکشید تا از هدر رفتن بخار جلوگیری کنید؛ سپس چند بار نفس عمیق بکشید. در این حالت کاملا مراقب باشید تا آب جوش یا بخار داغ صورت‌تان را نسوزاند. این کار را روزی یک یا دو بار انجام دهید.
مطلب مرتبط : ۱۵ گیاه دارویی برای سلامت ریه که اثبات شده اند
۴. درمان خانگی تنگی نفس با نوشیدن قهوه‌ی سیاه
قهوه هم یک محرک روانی است و هم محرک ماهیچه‌ای. به همین خاطر، پس از نوشیدن یک فنجان قهوه‌ی سیاه و غلیظ احساس شادابی و انرژی می‌کنید. کافئین به کاهش خستگی ماهیچه‌های تنفسی کمک می‌کند و همچنین تا حدودی مجاری تنفسی را نیز پاک می‌نماید. با وجود این، مصرف بیش از اندازه‌ی قهوه باعث افزایش ضربان قلب می‌شود و تاثیر منفی دارد – برای تسکین تنگی نفس یا نفس تنگی یک فنجان اسپرسو یا قهوه کافی است.
مطلب مرتبط : ۱۰ نشانه سرطان ریه که باید جدی بگیرید
۵. طبق روش آیورودا از رازیانه استفاده کنید
بر اساس آموزه‌های آیورودا، رازیانه نوعی ماده‌ی خلط‌آور (اکسپکتورانت) است که کمک‌تان می‌کند با کمک سرفه، مخاط را سریعا از دستگاه تنفسی‌تان خارج کنید؛ و از این طریق باعث باز شدن مجاری تنفسی و پاک شدن ریه‌های‌تان می‌شود، و می‌توانید از ظرفیت کامل ریه‌های‌تان برای تنفس استفاده کنید. همچنین رازیانه دارای آهن است؛ بنابراین مصرف رازیانه به مبتلایان به کم‌خونی کمک می‌کند سطح آهن خون‌شان را بهبود بخشند – و البته درمان خانگی تنگی نفس یا نفس تنگی نیز هست.
می‌توانید دانه‌های رازیانه را در ماهیتابه کمی خشک کنید و پس از سرد شدن، به قاشق غذاخوری از آن را بجوید – این کار طعمی شیرین و دلپذیر در دهان‌تان به جای می‌گذارد. به علاوه، می‌توانید یک قاشق غذاخوری از رازیانه را در آب داغ بریزید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه خیس بخورد. آب را از صافی بگذرانید و روزی یک لیوان از آن را بنوشید – در صورت تمایل می‌توان آن را با عسل شیرین کنید.
۶. درمان خانگی تنگی نفس با رو به جلو نشستن
استراحت به صورت نشسته می‌تواند بدن شما را آرام کند و سبب شود که آسان‌تر نفس بکشید.
۱. روی صندلی بنشینید، پاهای خود را صاف روی زمین قرار دهید، قفسه‌ی سینه را کمی جلو ببرید.
۲. به آرامی آرنج خود را روی زانوی‌تان قرار بدهید یا چانه‌تان را با دستان‌تان نگه دارید. به یاد داشته باشید که عضلات گردن و شانه خود را شل نگه دارید.
۷. نشستن رو به جلو در حالی که سرتان روی میز قرار دارد.
اگر شما هم صندلی و هم میز در اختیار داشته باشید، شاید برای‌تان کمی راحت‌تر باشد که سرتان را روی میز بگذارید. این حالت کمک‌تان می‌کند که کمی بهتر نفس بکشید.
۱. روی یک صندلی که روبروی میز قرار دارد، بنشینید و پاها را روی زمین قرار بدهید.
۲. قفسه‌ی سینه‌تان را کمی جلو ببرید و دست‌ها را روی میز قرار بدهید.
۳. سرتان را روی دست‌ها یا یک بالش قرار دهید.
۸. ایستادن در حالی که پشت‌تان را به جایی تکیه داده‌اید.
ایستادن هم می‌تواند بدن‌تان و مجاری هوایی شما را تسکین دهد.
۱. در کنار یک دیوار رو به جلو بایستید، و باسن خود را روی دیوار تکیه بدهید.
۲. پاها را از هم جدا کنید و دست‌ها را روی ران‌های‌تان قرار بدهید.
۳. در حالی که شانه‌های‌تان شل و آرام است، کمی به جلو خم شوید و دست‌های‌تان را مقابل بدن‌تان آویزان کنید.
۹. حالت ایستاده در حالی که بازوها را روی میز قرار داده‌اید
۱. روبروی یک میز یا هر سطح صاف محکم و دیگری بایستید. ارتفاع سطح باید پایین‌تر از شانه‌های‌تان باشد.
۲. آرنج یا دست‌تان را روی میز یا هر سطح دیگری که در مقابل‌تان است، قرار بدهید، و در عین حال گردن‌تان را آرام نگه دارید.
۳. سر خود را مقابل سینه‌تان آرام نگه دارید. شانه‌های‌تان نیز باید ریلکس باشند.
۱۰. درمان خانگی تنگی نفس با دراز کشیدن در یک حالت آرام
بسیاری از آدم‌ها در حالی که خواب هستند تنگی نفس را تجربه می‌کنند. این مشکل می‌تواند سبب شود که فرد به طور مکرر بیدار شود، و در نتیجه بر کیفیت و طول مدت خواب فرد تاثیر منفی می‌گذارد.
سعی کنید بین پاهایتان بالش بگذارید یا زیر سرتان چند بالش بگذارید تا در موقعیت بالایی قرار بگیرد و در عین حال پشت‌تان هم باید صاف باشد. یا می‌توانید روی پشت‌تان دراز بکشید در حالی که سرتان در موقعیت بالاتری قرار دارد و زانوهایتان خم است و زیر آن‌ها یک بالش قرار دارد.
هر دوی این موقعیت‌ها سبب می‌شوند که بدن و مجاری هوایی شما آرام شوند و به این ترتیب راحت‌تر نفس بکشید. در صورتی که این مشکل را دارید شاید لازم باشد به پزشک‌تان مراجعه کنید تا احتمال وجود آپنه‌ی خواب در شما بررسی شود.
۱۱. استفاده از فن
یک مطالعه نشان داد که هوای سرد می‌تواند به کاهش تنگی نفس کمک کند. اگر یک پنکه‌ی کوچک را روبروی صورت‌تان نگه دارید، علائم تنگی نفس در شما کاهش پیدا می‌کند.
۱۲. نفس کشیدن با لب‌های جمع‌شده
این شیوه‌ی نفس کشیدن می‌تواند سرعت تنفس شما را کاهش دهد و به این ترتیب به شما کمک می‌کند تا تنفس طبیعی خود را بازیابی کنید. این روش همچنین به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
۱. راحت بشینید و عضلات گردن و شانه را آرام نگه دارید.
۲. لب‌های خود را محکم به هم فشار دهید و فقط مرکز آن را کمی باز نگه دارید.
۳. چند ثانیه از طریق بینی بکشید.
۴. بعد تا عدد چهار در ذهن‌تان بشمارید و به آرامی و از طریق لب‌های جمع‌شده‌تان نفس‌تان را خارج کنید.
۵. به مدت ده دقیقه این روش دم و بازدم را تکرار کنید.
هر زمانی که احساس تنگی نفس داشتید می‌توانید این روش تنفس را امتحان کنید. با انجام این کار در عرض چند دقیقه احساس خوبی خواهید داشت.
۱۳. درمان خانگی تنگی نفس با زنجبیل
زنجبیل یکی از مواد خوراکی خلط‌آور بسیار عالی است که می‌تواند به درمان قفسه‌ی سینه یا گرفتگی (احتقان) بینی که ممکن است مسبب بروز مشکل تنفسی در شما باشد، کمک کند.
ترکیبات متعددی در زنجبیل وجود دارند که به مهار ترشح موکوس کمک می‌کنند و به این ترتیب سبب می‌شوند که راحت‌تر نفس بکشید. علاوه بر این، این ریشه‌ی خوراکی به مبارزه با هر نوع عفونت گلو و دستگاه تنفسی کمک می‌کند.
– هر روز ۲ تا ۳ فنجان چای زنجبیل بنوشید. برای تهیه‌ی این چای، ۱ قاشق غذاخوری از تکه‌های زنجبیل تازه و خرد شده را به ۲ فنجان آب جوش اضافه کنید. در ظرف را بگذارید و اجازه بدهید به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. سپس ترکیب را صاف کنید، کمی عسل به آن اضافه کنید. چای زنجبیل آماده است!
– همچنین، می‌توانید برای خلاص دن از شر احتقان، قطعات زنجبیل را بجوید یا آب نبات زنجبیلی بخورید.
۱۴. به میزان بیش‌تری چغندر بخورید
اگر ضعف تنفسی شما به علت کم‌خونی ناشی از کمبود آهن باشد، می‌توانید چغندر بخورید تا این اختلال در شما بهبود بیابد. چغندر دارای میزان بالایی آهن و همچنین فیبر، کلسیم، پتاسیم و ویتامین است.
– یک چغندر متوسط، ۳ هویج، یک مشت اسفناج و نصف یک سیب‌زمینی شیرین را در آبمیوه‌گیری بریزید و آب آن‌ها را بگیرید. نوشیدنی حاصل را یک بار در روز بنوشید.
– روش دیگر این است که می‌توانید ۱ یا ۲ ریشه‌ی چغندر را همراه با پوست روی گاز تفت بدهید. بعد کمی صبر کنید تا خنک شوند و پوست‌شان را جدا کنید. در نهایت می‌توانید آن‌ها را با نمک و فلفل بخورید.
همچنین غذاهای غنی از آهن را به میزان بیش‌تری در رژیم غذایی خود قرار دهید.
۱۵. ترک سیگار
سیگار کشیدن یا بودن در معرض دود سیگار می‌تواند باعث مشکلات زیادی برای تنفس شما شود، از جمله تنگی نفس.
مواد شیمیایی مضر در سیگار مهمترین عامل در توسعه‌ی مشکلات تنفسی هستند. بنابراین، سعی کنید سیگار را ترک کنید و حتی در معرض دود آن نباشید.
ترک سیگار صرف نظر از این‌که سبب می‌شود راحت‌تر نفس بکشید، خطر ابتلا به سرطان ریه را نیز کاهش می‌دهد. یکی از علائم اصلی سرطان ریه، تنگی نفس است.
در صورت نیاز، با پزشک‌تان مشورت کنید و از دیگران برای ترک سیگار کمک بگیرید.
۱۶. درمان خانگی تنگی نفس با پیاده‌روی
پیاده‌روی یک درمان عالی برای تنگی نفسی است که در بین افراد دارای اضافه وزن رواج دارد. پیاده‌روی به طور منظم باعث افزایش استقامت بدن‌تان می‌شود و دفعات رخ دادن تنگی تنفس را کاهش می‌دهد. این کار همچنین به کاهش وزن کمک می‌کند.
علاوه بر این، پیاده روی باعث می‌شود که حواس‌تان پرت شود تا ذهن ناخودآگاه شما تنفس طبیعی خود را بازیابی کند.
برای تقویت متابولیسم بدن و افزایش استقامت بدن‌تان، ۳۰ تا ۶۰ دقیقه و ۵ بار در هفته به سرعت پیاده‌روی کنید.
۱۷. درمان خانگی تنگی نفس با درمان‌های آرامش‌بخش
درمان‌های آرامش‌بخش مانند یوگا و مراقبه نیز می‌تواند به رفع مشکلات تنفسی کمک کند. چنین درمان‌هایی می‌توانند جریان خون و اکسیژن را در سراسر بدن افزایش دهند و حتی ضربان قلب شما را نیز کاهش دهند. علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب که می‌تواند این اختلال را در شما بدتر کند، کمک کنند.
برای به دست آوردن مزایای یوگا و مراقبه، درست این است که آن‌ها را به طور منظم و به شیوه‌ی درست انجام بدهید. این درمان‌ها را از یک متخصص یاد بگیرید.
در صورت امکان، یوگا و مراقبه را در یک منطقه‌ی باز انجام بدهید تا بتوانید هوای تازه و خالص را نفس بکشید.
تغییر سبک زندگی برای درمان تنگی تنفس
علل احتمالی زیادی برای رخ دادن تنگی نفس وجود دارد که بعضی از آن‌ها جدی هستند و نیاز به خدمات اورژانسی دارند. موارد کم‌تر جدی را می‌توان در خانه درمان کرد.
تغییرات سبک زندگی که می‌توانید برای دور نگه داشتن تنگی نفس اعمال کنید، عبارتند از:
– ترک سیگار و اجتناب از دود تنباکو
– اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها، آلرژن‌ها و سموم محیط زیست
– پایین آوردن وزن اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید
– اجتناب از تقلا و تحرک در ارتفاع بالا
– سالم ماندن از طریق مصرف غذای خوب، داشتن خواب کافی و مراجعه به پزشک برای مشکلاتی که پیش می‌آید.
– پیروی از برنامه‌ی درمانی توصیه شده برای بیماری‌های مهمی مانند آسم، COPD یا برونشیت.
به یاد داشته باشید تنها یک پزشک می‌تواند به درستی علت تنگی نفس شما را تشخیص دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
با اورژانس تماس بگیرید، درب را باز کنید و بنشینید در صورتی که:
– در حال تجربه کردن یک مورد ناگهانی و شدید هستید
– نمی‌توانید اکسیژن کافی دریافت کنید
– در قفسه‌ی سینه‌تان درد دارید
شما باید به پزشک‌تان مراجعه کنید در صورتی که:
– تنگی نفس را به طور مکرر یا طولانی تجربه می‌کنید
– شب‌ها در اثر تنگی نفس از خواب بیدار می‌شوید.
– خس خس (صدای سوت هنگام نفس کشیدن) یا تنگی در گلوی‌تان دارید
اگر تنگی نفس شما همراه با موارد زیر باشد، به پزشک‌تان مراجعه کنید:
– تورم پا و مچ پا
– مشکل تنفس در حالی که صاف دراز کشیده‌اید
– تب بالا همراه با لرز و سرفه
– خس خس
– بدتر شدن تنگی نفس‌تان
چند نکته‌ی دیگر
– یک روزنگار داشته باشید و در آن ثبات کنید که چه زمان‌هایی احساس تنگی نفس را تجربه می‌کنید، چه چیزی باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید و چه چیزی بدترتان می‌کند.
– اگر دچار مشکل خواب هستید، سعی کنید چند بالش زیر سرتان بگذارید یا روی یک مبل راحتی بخوابید. شما همچنین می‌توانید بالشی را میان پاهایتان بگذارید و زیر سرتان هم چند بالش بگذارید و بعد بخوابید.
– از خوابیدن در یک اتاق بیش از حد گرم پرهیز کنید چرا که می‌تواند مشکل تنفس شما را بدتر کند.
– شما حتی می‌توانید موقعیت قرارگیری بدن‌تان را تغییر دهید تا از شدت تنگی نفس‌تان کم کنید.
– وقتی تنگی نفس‌تان شروع می‌شود، تا زمانی که تنفس شما به حالت عادی برگردد، دست از هر کاری که مشغول انجام‌اش بودید، بردارید.
– به جای تمرکز بر تنفس‌تان، سعی کنید ذهن‌تان را منحرف کنید. این کار به ذهن ناخودآگاه شما کمک می‌کند که دوباره تنفس شما را تحت کنترل دربیاورد.
– استراحت‌های کوتاهی را در حین انجام فعالیت‌های شدید، داشته باشید تا از بروز تنگی نفس جلوگیری کنید.
– از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی در خانه یا محل کار خودداری کنید.
– یک رژیم غذایی پر از میوه و سبزیجات داشته باشید.
– مقدار زیادی آب بنوشید تا هم بدن‌تان هیدراته شود و هم مخاط رقیق شود و راحت‌تر از گلوی‌تان خارج شود.
– هیچ مکمل یا دارویی را بدون مشاوره با پزشک‌تان مصرف نکنید.
– افراد مبتلا به آسم می‌توانند قبل از ورزش از یک افشانه استفاده کنند.
– از یک دستگاه بخور، به خصوص در طول زمستان استفاده کنید، زیرا هوای خشک سبب غلیظ شدن مخاط می‌شود و می‌تواند مشکل تنفسی در شماایجاد کند.
به یاد داشته باشید، از آن‌جا که ممکن است در حال حاضر برای درمان بیماری‌تان دارو مصرف کنید، پیش از انجام هر یک از این توصیه‌ها با پزشک مشورت نمایید – و از انجام هر کاری که ممکن است به آن حساسیت داشته باشید، اجتناب کنید؛ زیرا بروز حساسیت ممکن است شرایط‌تان را بدتر و تنگی نفس‌تان را وخیم‌تر کند.